تاثیرزبان عربی در مرزبان نامه

نثر فنی که تحت تأثیر زبان و ادبیات عربی در ایران نیز شکل گرفت، مورد توجه بسیاری ازشاعران و ادیبان فارسی زبان قرار گرفت و آنان که در بسیاری موارد ازعربی دانان دوره خود نیز به شمار می رفتند به تقلید و تحت تاثیر ادبیات عربی، نثر های ساده و روان خود را با شواهد عربی آراستند و یا حتی نثرهای ساده تالیف شده تا پیش از آن دوران را بازنویسی کرده و به حلی? شواهدعربی از جمله آیات و احادیث و ترکیبات گوناگون آراستند.از میان آثار ارزشمند فارسی به سبک نثر فنی، مرزبان نامه اثر مورد توجه و مطالعه در این پژوهش است. مرزبان نامه، پیرو سبک رایج قرن ششم، سبک نثر فنی، به نوعی تجلی همه جانب? مختصات این سبک و بازتاب دهند? یکی از مهمترین ویژگی های این سبک یعنی استناد به شواهد زبان و ادب عربی و آرایش کلام با انواع این شواهد است که در این پژوهش بنا بر این نهاده شد تا چگونگی و میزان این استناد ها را در سطوح گوناگون واژگانی، ادبی، قرآنی و... بررسی کنیم.با انتخاب موضوع مورد نظر برای پژوهش در مرزبان نامه و با در نظر گرفتن مختصات نثر فنی در دوره نگاشته شدن مرزبان نامه، پژوهش ما بر اساس پرسش هایی از این دست آغاز شد: 1. میزان تاثیر مرزبان نامه از زبان و ادبیات عرب چگونه است؟ 2. تاثیر زبان و ادبیات عربی در مرزبان نامه در مقایسه با متن های مشابه مرزبان نامه چگونه است؟ 3. آیا برگرفته های وراوینی- مولف مرزبان نامه- از زبان و ادبیات عربی، نثر مرزبان نامه راآراسته کرده و یا بر تکلف منشیان? آن افزوده است؟ 4. آیا وراوینی در بهره گیری از شواهد گوناگون زبان و ادبیات عربی به اقتضای حال و مقام،موفق بوده است؟ با توجه به پرسش های مورد نظر، فرضیه های ما در تدوین این پژوهش، از این قرار هستند: 1. اثرپذیری و وامگیری های وراوینی در مرزبان را می توان براساس میزان، بسامد و چگونگی آنها بررسی و دسته بندی کرد. 2. تاثیر زبان و ادبیات عربی در مرزبان نامه این اثر را از اعتدال در نثر خارج نکرده و اثر مشابه آن روضه العقول بسیار در این راه به افراط رفته است. 3. برگرفته های وراوینی- مولف مرزبان نامه- از زبان و ادبیات عربی، نثر مرزبان نامه را آراسته کرده و موجب موزون شدن آن شده است. 4. وراوینی بیش از هر مورد دیگری در استناد به آیات، احادیث و امثال عربی به اقتضای حال ومقام و موضوع حکایت ها توجه داشته است. در باب مرزبان نامه تاکنون تصحیح ها و پژوهش های گوناگونی انجام شده است.عمده ترین آن ها به قلم افرادی چون علامه قزوینی، مهدی محقق، احمد مهدوی دامغانی، خلیل خطیب رهبر،ایرج افشار و.... نگاشته شده است. با این حال دربار? موضوع مورد بررسی ما که چگونگی تاثیر زبان و ادبیات عربی بر مرزبان نامه است، پژوهشی مدون و همه جانبه وجود ندارد مگر چند مقاله از احمدمهدوی دامغانی و یادداشت هایی از علامه قزوینی و خلیل خطیب رهبر.